Ngành Chỉ huy âm nhạc là một chuyên ngành nghệ thuật cao cấp, đào tạo những người có khả năng lãnh đạo, điều khiển các dàn nhạc (giao hưởng, hợp xướng, nhạc cụ dân tộc) hoặc các nhóm biểu diễn âm nhạc. Người chỉ huy không chỉ cần có kiến thức sâu rộng về âm nhạc mà còn phải sở hữu khả năng thính giác đặc biệt, kỹ thuật chỉ huy điêu luyện, và tố chất lãnh đạo để biến một bản nhạc từ khuôn khổ lý thuyết thành một tác phẩm nghệ thuật sống động, truyền cảm.
Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn về ngành này qua bài viết dưới đây nhé.
>>> Đội ngũ Tuhoc.com.vn đã phát triển công cụ làm trắc nghiệm sở thích nghề nghiệp Holland, để tìm ra nhóm sở thích nghè nghiệp của bạn. Đồng thời công cụ kết hợp với AI để gợi ý nghề nghiệp phù hợp ngay sau khi hoàn thành bài trắc nghiệm. Các bạn hãy thử ngay tại link này nhé!
Giới thiệu chung về ngành Chỉ huy âm nhạc
Ngành Chỉ huy âm nhạc là gì?
Ngành Chỉ huy âm nhạc (Conducting) là một lĩnh vực đào tạo chuyên sâu trong nghệ thuật âm nhạc, tập trung vào việc phát triển kỹ năng điều khiển và diễn giải tác phẩm âm nhạc cho một tập thể biểu diễn. Một người chỉ huy là “linh hồn” của dàn nhạc hay hợp xướng, chịu trách nhiệm về nhịp độ, sắc thái, cân bằng âm thanh và biểu cảm tổng thể của bản nhạc.
Ngành Chỉ huy âm nhạc trang bị cho người học những kiến thức và kỹ năng về:
- Lý luận Âm nhạc chuyên sâu: Hòa âm, đối vị, phân tích tổng phổ, phối khí, lịch sử âm nhạc thế giới và Việt Nam.
- Kỹ thuật Chỉ huy: Các động tác tay, kỹ thuật baton (gậy chỉ huy), kỹ thuật dàn dựng, hướng dẫn tập luyện.
- Thính giác Âm nhạc: Khả năng nghe và nhận biết các chi tiết âm thanh phức tạp trong tổng phổ, phát hiện và sửa chữa lỗi của người biểu diễn.
- Nhạc cụ: Kiến thức cơ bản và khả năng chơi một số nhạc cụ (thường là Piano) để hỗ trợ việc tập luyện.
- Tâm lý và Lãnh đạo: Kỹ năng giao tiếp, truyền cảm hứng, giải quyết xung đột trong một tập thể nghệ sĩ.
- Văn hóa và Ngữ cảnh: Hiểu biết sâu sắc về văn hóa, lịch sử, bối cảnh ra đời của các tác phẩm để truyền tải đúng tinh thần của chúng.
Mục tiêu của ngành là đào tạo những nhạc trưởng, chỉ huy chuyên nghiệp, có khả năng dẫn dắt các dàn nhạc, hợp xướng đạt đến đỉnh cao nghệ thuật, mang lại những trải nghiệm âm nhạc sâu sắc cho khán giả.
Các trường đào tạo và điểm chuẩn ngành Chỉ huy âm nhạc
Ngành Chỉ huy âm nhạc là một ngành cực kỳ đặc thù và yêu cầu cao về năng khiếu, do đó, chỉ một số ít các cơ sở đào tạo âm nhạc hàng đầu quốc gia mới có chương trình này. Các môn thi năng khiếu đóng vai trò quyết định trong quá trình tuyển sinh.
Lưu ý:
- Ngành Chỉ huy âm nhạc thường là một chuyên ngành sâu thuộc khoa Âm nhạc học hoặc Biểu diễn, hoặc là một chương trình độc lập tại các nhạc viện. Không có một mã ngành chung thống nhất cho tất cả các trường.
- Điểm chuẩn năm 2024 hiện tại (tháng 7/2025) chủ yếu là điểm xét tuyển sớm (học bạ, đánh giá năng lực) hoặc điểm dự kiến. Điểm chuẩn chính thức theo kết quả thi THPT Quốc gia thường sẽ được công bố vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 2025.
- Điểm chuẩn thường là tổng điểm các môn văn hóa và môn năng khiếu (thường có hệ số nhân rất cao, ví dụ 3 hoặc 4). Thí sinh bắt buộc phải tham gia kỳ thi năng khiếu do trường tổ chức. Để có thông tin chính xác nhất, bạn nên truy cập website chính thức của các trường hoặc các cổng thông tin tuyển sinh quốc gia vào mùa tuyển sinh hàng năm.
Các khối thi ngành Chỉ huy âm nhạc
Ngành Chỉ huy âm nhạc yêu cầu thí sinh có năng khiếu âm nhạc xuất sắc. Do đó, các tổ hợp môn xét tuyển luôn bao gồm các môn thi năng khiếu được đánh giá rất cao. Các khối thi phổ biến bao gồm:
- Khối N00: Ngữ văn (hoặc Toán), Năng khiếu Âm nhạc 1 (Thẩm âm, Tiết tấu), Năng khiếu Âm nhạc 2 (Hát, Nhạc cụ chính).
- Khối N01: Ngữ văn, Năng khiếu Âm nhạc 1, Năng khiếu Âm nhạc 2 (kết hợp môn Toán hoặc Ngoại ngữ tùy trường).
- Các môn thi năng khiếu chuyên biệt:
- Thẩm âm – Tiết tấu: Đánh giá khả năng cảm nhận cao độ, trường độ.
- Hát/Chơi nhạc cụ: Biểu diễn một tác phẩm thanh nhạc hoặc khí nhạc.
- Kiến thức Tổng phổ/Ký xướng âm/Hòa âm: Đánh giá kiến thức lý thuyết âm nhạc cơ bản và chuyên sâu.
- Kiểm tra năng khiếu chỉ huy: Khả năng định hình nhịp, diễn giải sắc thái.
Lưu ý: Các môn năng khiếu thường có hệ số nhân rất cao (ví dụ: hệ số 3 hoặc 4), và điểm thi năng khiếu thường phải đạt ngưỡng tối thiểu rất cao mới đủ điều kiện xét tuyển. Thí sinh cần tìm hiểu kỹ quy định thi năng khiếu và cách tính điểm của từng trường vì đây là yếu tố quyết định.
Chương trình đào tạo ngành Chỉ huy âm nhạc
Chương trình đào tạo ngành Chỉ huy âm nhạc cực kỳ chuyên sâu và đòi hỏi sự rèn luyện miệt mài, tổng hợp nhiều kiến thức và kỹ năng. Dưới đây là khung chương trình đào tạo tham khảo:
I. Kiến thức đại cương
- Triết học Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Tư tưởng Hồ Chí Minh
- Pháp luật đại cương, Xã hội học đại cương
- Tin học cơ sở và ứng dụng
- Tiếng Anh cơ bản và Tiếng Anh chuyên ngành (đặc biệt là tiếng Anh học thuật về âm nhạc)
- Kỹ năng mềm (giao tiếp, thuyết trình, lãnh đạo, giải quyết vấn đề, làm việc nhóm)
- Giáo dục thể chất, Giáo dục Quốc phòng – An ninh
II. Kiến thức cơ sở ngành và chuyên ngành
- Lý thuyết Âm nhạc chuyên sâu:
- Hòa âm: Các nguyên tắc hòa thanh trong sáng tác và phân tích.
- Đối vị: Kỹ thuật sáng tạo các bè độc lập mà vẫn hài hòa.
- Ký xướng âm: Đọc và xướng các nốt nhạc, tiết tấu phức tạp.
- Phân tích tổng phổ: Khả năng đọc, hiểu và phân tích cấu trúc, nội dung của các bản tổng phổ phức tạp cho dàn nhạc, hợp xướng.
- Phối khí: Nguyên tắc và kỹ thuật phối khí cho các nhạc cụ và bộ hơi trong dàn nhạc.
- Lịch sử Âm nhạc:
- Lịch sử Âm nhạc Việt Nam: Các giai đoạn, tác giả, tác phẩm tiêu biểu.
- Lịch sử Âm nhạc Phương Tây: Từ thời kỳ Phục hưng đến đương đại, các trào lưu, phong cách và nhạc sĩ vĩ đại.
- Thực hành Nhạc cụ:
- Piano: Kỹ năng chơi Piano là bắt buộc để hỗ trợ đọc tổng phổ và tập luyện.
- Kiến thức cơ bản về các nhạc cụ dàn nhạc: Đặc điểm âm sắc, kỹ thuật chơi của các loại nhạc cụ (dây, hơi, gõ).
- Kỹ thuật Chỉ huy:
- Kỹ thuật Baton (gậy chỉ huy): Các động tác chỉ nhịp, tốc độ, sắc thái.
- Kỹ thuật tay không: Các cử chỉ biểu cảm, truyền đạt ý đồ âm nhạc.
- Tập luyện dàn nhạc/hợp xướng: Kỹ năng tổ chức buổi tập, phát hiện lỗi, hướng dẫn cải thiện.
- Chỉ huy các tác phẩm tiêu biểu: Thực hành chỉ huy các tác phẩm cổ điển, lãng mạn, hiện đại.
- Dàn dựng và Biểu diễn: Kỹ năng tổ chức buổi diễn, làm việc với các nghệ sĩ.
- Thẩm mỹ và Phê bình Âm nhạc: Hiểu sâu về giá trị nghệ thuật, khả năng phê bình và đánh giá tác phẩm.
- Dân tộc nhạc học (tùy định hướng): Nghiên cứu âm nhạc truyền thống, dân gian.
III. Thực hành và Đồ án tốt nghiệp
- Thực hành chỉ huy dàn nhạc/hợp xướng thực tế tại trường và các buổi biểu diễn.
- Thực tập tại các nhà hát lớn, dàn nhạc chuyên nghiệp.
- Đồ án tốt nghiệp thường là một buổi biểu diễn chỉ huy các tác phẩm cụ thể, kèm theo tiểu luận phân tích và kế hoạch biểu diễn.
Cơ hội việc làm sau tốt nghiệp
Ngành Chỉ huy âm nhạc là một ngành có số lượng nhân lực rất ít nhưng lại cực kỳ quan trọng trong đời sống âm nhạc chuyên nghiệp. Cơ hội việc làm tuy không đại trà nhưng rất danh giá và ổn định đối với những người có năng lực thực sự.
- Nhạc trưởng/Chỉ huy dàn nhạc giao hưởng, dàn nhạc thính phòng: Dẫn dắt các dàn nhạc chuyên nghiệp của nhà nước hoặc tư nhân. Đây là vị trí cao nhất và khó nhất.
- Chỉ huy hợp xướng: Điều khiển các đoàn hợp xướng chuyên nghiệp, bán chuyên hoặc các đội văn nghệ lớn.
- Chỉ huy dàn nhạc truyền thống: Dẫn dắt các dàn nhạc dân tộc.
- Giảng viên Chỉ huy: Giảng dạy tại các nhạc viện, học viện âm nhạc, các trường đại học, cao đẳng có chuyên ngành âm nhạc.
- Chuyên gia dàn dựng, cố vấn âm nhạc: Làm việc cho các nhà hát, công ty tổ chức sự kiện, sản xuất chương trình biểu diễn nghệ thuật.
- Quản lý nghệ thuật: Đảm nhận vai trò quản lý, điều hành các hoạt động nghệ thuật tại các nhà hát, trung tâm văn hóa, hoặc các công ty biểu diễn.
- Nghiên cứu viên âm nhạc: Nghiên cứu về lịch sử, lý luận, hoặc dân tộc nhạc học tại các viện nghiên cứu.
Mức lương ngành Chỉ huy âm nhạc
Mức lương trong ngành Chỉ huy âm nhạc có thể rất cao đối với những người có tài năng và danh tiếng, nhưng khởi điểm và sự ổn định có thể khác nhau.
- Đối với sinh viên mới ra trường/chưa có nhiều kinh nghiệm biểu diễn (0-3 năm): Mức lương khởi điểm có thể dao động từ 8 – 15 triệu đồng/tháng đối với các vị trí trợ lý chỉ huy, giảng viên tập sự, hoặc chỉ huy các dàn nhạc/hợp xướng bán chuyên.
- Đối với chỉ huy có kinh nghiệm (3-7 năm trở lên): Mức lương có thể tăng lên 15 – 40 triệu đồng/tháng tùy thuộc vào quy mô, danh tiếng của dàn nhạc/hợp xướng, số lượng buổi biểu diễn và thù lao cho mỗi chương trình.
- Đối với các Nhạc trưởng/Chỉ huy dàn nhạc chuyên nghiệp hàng đầu, có tên tuổi: Thu nhập có thể lên đến 50 triệu đồng/tháng trở lên, thậm chí hàng trăm triệu đồng cho các buổi biểu diễn lớn, hợp đồng dài hạn, hoặc các chương trình mang tính quốc tế. Ngoài ra, còn có thu nhập từ việc giảng dạy, làm giám khảo, hay tham gia các dự án đặc biệt.
Lưu ý: Thu nhập của một người chỉ huy phụ thuộc rất nhiều vào tài năng, uy tín cá nhân và số lượng cơ hội biểu diễn. Ngành này đòi hỏi sự đam mê và kiên trì rất lớn.
Bài viết về chủ đề Hướng nghiệp nằm trong chuyên mục Định hướng – Nơi giúp các bạn trẻ Tự tin định hướng nghề nghiệp, vững vàng xây dựng sự nghiệp.
