Dòng sách tiểu sử về những nhân vật có ảnh hưởng lớn trên thế giới ngày càng được các bạn trẻ đón nhận. Không chỉ là những câu chuyện thú vị về cuộc đời các nhân vật, mỗi cuốn sách còn đem đến cho người đọc những bài học đáng quý. Sau đây là 5 cuốn tiểu sử đáng đọc đã được xuất bản tại Việt Nam dành cho các bạn trẻ.
Leonardo Da Vinci
Ông là thiên tài sáng tạo nhất trong lịch sử. Ông có thể truyền lại cho chúng ta bí mật gì?
Dựa trên hàng ngàn trang sổ tay kỳ lạ cùng những khám phá mới về cuộc đời và tác phẩm của Leonardo, Câu chuyện mà Walter Isaacson kể lại xâu chuỗi nghệ thuật với khoa học của ông. Ông chỉ cho chúng ta thấy thiên tài của Leonardo hoàn toàn dựa trên những kỹ năng mà chúng ta có thể tự củng cố cho bản thân, như sự tò mò đến say mê, thói quen quan sát cẩn trọng, cùng trí tưởng tượng sinh động đôi khi hòa lẫn cả thế giới ảo tưởng huyền hoặc.
Năng lực sáng tạo của ông, cũng giống như của những nhà phát minh vĩ đại khác, xuất phát từ chỗ đứng của họ tại giao điểm giữa nghệ thuật nhân văn và công nghệ. Ông cắt bỏ phần da thịt trên gương mặt của các tử thi, vẽ lại các cơ làm cho môi chuyển động, rồi làm nên nụ cười đáng nhớ nhất trong lịch sử trên bức họa Mona Lisa. Ông khám phá nguyên tắc toán học của quang học thị giác, chỉ ra đường đi của ánh sáng khi đập vào giác mạc, rồi tạo nên ảo ảnh về những thay đổi phối cảnh trong bức Bữa tối cuối cùng. Isaacson cũng mô tả niềm đam mê suốt đời với việc dàn dựng những vở kịch trên sân khấu đã làm giàu thêm cho các bức họa và phát minh của ông ra sao.
Khả năng kết nối nghệ thuật và khoa học, mà hình ảnh tiêu biểu nhất là bức vẽ có thể là chính ông đang nằm trọn bên trong một hình tròn và một hình vuông, đã trở thành công thức trường cửu của sáng tạo đột phá. Cuộc đời ông gợi nhắc chúng ta về tầm quan trọng của việc tích lũy từng chút một, cho cả bản thân lẫn con cái chúng ta, không chỉ tri thức sẵn có mà cả tinh thần sẵn sàng chất vấn nó – để trí tưởng tượng trở nên phong phú, và, giống như nhân vật lập dị hay nổi loạn tài năng trong bất kỳ thời đại nào, để suy nghĩ khác biệt.
“Đọc tiểu sử Leonardo da Vinci giống như ta đang đi tham quan cuộc đời và sự nghiệp của một trong những nhân vật kiệt xuất nhất của mọi thời đại, với sự đồng hành của một trong những “hướng dẫn viên” uyên bác, cuốn hút, thông tuệ nhất trên đời. Walter Isaacson là một học giả thực thụ, một nhà văn xuất thần. Và từ những trang sách này, ta sẽ đúc rút được một kho những bài học quý báu.” – Nhà sử học David McCullough.
Tự Truyện Andrew Carnegie
Từ cậu bé nghèo khó trở thành tỉ phú thép giàu bậc nhất nước Mỹ. Andrew Carnegie là một doanh nhân người Mỹ gốc Scotland, “cha đẻ” của ngành sản xuất thép và được ngưỡng mộ qua tấm lòng bác ái khi ông dành phần lớn gia sản của mình cho việc từ thiện. Ông cũng chính là người truyền dạy những “nguyên tắc thành công” cho Napoleon Hill – Tác giả Think and Grow Rich.
Carnegie sinh năm 1835 tại thị trấn Dunfermline, Scotland, và di trú tới Hoa Kỳ năm 1858. Từ những công việc đầu tiên là công nhân sản xuất ống chỉ, thợ thông nhà xí tới nhân viên đưa tin. Cuối cùng ông mở ra công ty thép Carnegie, sau đó sáp nhập với công ty thép Elbert H. Gary’s Federal và vài công ty nhỏ khác để trở thành U.S. Steel – một trong những công ty thép lớn nhất trên thế giới.
Chuyện Đời Tôi – Hans Christian Andersen
Kể từ thế kỷ XIX đến nay, văn đàn thế giới xuất hiện và tồn tại bền bỉ theo thời gian và không gian một tên tuổi khổng lồ: Hans Christian Andersen.
Với tự truyện Mit Livs Eventyr (Chuyện đời tôi) của ông, độc giả Việt Nam có dịp tiếp cận đại văn hào ở đa diện góc nhìn hơn, khi ông xuất hiện ở tư cách một nhà thơ, một kịch tác gia, một tiểu thuyết gia trước khi là một nhà văn chuyên viết truyện thần tiên cho thiếu nhi. Cũng qua tự truyện này, không chỉ thuật lại những năm tháng tuổi thơ cùng nhiều duyên may định mệnh đã tạo nên bước ngoặt thay đổi đời mình, Andersen còn tiết lộ những chi tiết thú vị về đời sống viết lách phong phú của mình, với chất liệu dồi dào được ông thu thập qua biết bao những chuyến du ký qua nhiều xứ sở châu Âu, những cuộc gặp và tương tác với nhiều nhân vật nổi tiếng, tiêu biểu của thế kỷ XIX ở Đức, Pháp, Ý, Hà Lan, Thụy Điển, Anh, và cả những vùng đất và những công quốc mà giờ đây chỉ còn được chúng ta biết đến qua các tài liệu lịch sử…
Andersen là nhà văn của Đức Tin, luôn một lòng tin tưởng vào sự an bài của Chúa và chấp nhận vượt qua mọi thử thách. Trên thực tế, Andersen được chào đón ở toàn thể châu Âu thông qua các bản dịch tiếng Đức nhưng lại hay bị chê bai ở quê nhà Đan Mạch, và ông đã kiên nhẫn vượt qua.
“Điều gì đang chờ đợi? Tôi không biết, nhưng tôi sẽ chào đón những năm tháng sắp đến với lòng biết ơn và hy vọng. Cả cuộc đời tôi, những ngày tươi sáng cũng như u ám, đều dẫn tới những điều tốt đẹp nhất, giống như một chuyến viễn du đưa tới một cái đích đã biết trước. Tôi là người cầm lái, tôi đã chọn lộ trình, nhưng Chúa sẽ quyết định sóng gió, bão dông. Ngài có thể đưa con tàu của tôi đi theo đường khác; và sau đó, dù thế nào đi nữa, đích đến dành cho tôi vẫn sẽ là tốt nhất.”
Van Gogh: The Life
Mặc dù đã có vô số cuốn sách viết về Van Gogh, nhưng trong vòng hơn 70 năm qua vẫn chưa có một nghiên cứu nghiêm túc và đầy tham vọng nào được thực hiện về cuộc đời của ông. “Van Gogh: The Life” có thể được xem là một trong những tác phẩm nặng ký lấp vào khoảng trống đó.
Cuốn sách là một bản tiểu sử hết sức đầy đủ, chính xác và nghiêm cẩn với rất nhiều tranh minh họa và ảnh tư liệu về cuộc đời ngắn ngủi, dữ dội và thú vị của danh họa. Cuốn sách gồm tổng cộng 43 chương, hơn 1000 trang kể về cuộc đời của Van Gogh qua 3 giai đoạn:
- Phần 1: NHỮNG NĂM ĐẦU ĐỜI (1853-1880): Tái hiện lại tuổi thơ Vincent khi còn là cậu bé kỳ lạ, ít nói, mải mê ở bãi hoang, ngắm nhìn chim muông cây cỏ rồi cô đơn nơi lớp học khi phải xa gia đình tới giai đoạn anh tin vào tiếng gọi cứu chuộc của Chúa với mong muốn đi truyền bá Phúc Âm, và đến khi anh tin rằng sự cứu chuộc của đời mình là trở thành một họa sĩ.
- Phần 2: NHỮNG NĂM TẠI HÀ LAN (1880-1886): Kể về thời thanh thiếu niên với những khủng hoảng tuổi mới lớn về công việc, sự nghiệp, tình yêu, câu hỏi cho mục đích của cuộc sống và lẽ sống được tìm kiếm qua con đường tôn giáo và những trang văn thơ, cũng như những tiếp xúc thuở ban đầu với hội họa.
- Phần 3: NHỮNG NĂM Ở PHÁP (1886 – 1990): Giai đoạn trưởng thành cùng những góc khuất, những giằng xé không được giải quyết, những câu hỏi không có câu trả lời và cũng không còn ai kiên trì để trả lời khi mốc trưởng thành đã đến và người ta hành động nhiều hơn thay vì ngồi hỏi những ngẩn ngơ ngày nào, cơm áo gạo tiền và địa vị xã hội cùng sự ổn định đã khiến tâm can người họa sĩ trở nên hoảng loạn và bất ổn nhất – nghịch lý là khi đó anh đã tạo ra những tác phẩm định hình rõ phong cách của anh cho tới khi rời bỏ cuộc đời.
Cuốn sách cũng góp phần hiệu chỉnh nhiều hình dung sai lạc, kể cả cách hậu thế “huyền thoại hóa” thiên tài độc đáo này khiến Vincent không còn là Vincent như đã từng tồn tại, mang đến cho người đọc, người hâm mộ những góc nhìn mới mẻ, chân thật và vô cùng chi tiết về cuộc đời của danh họa.
“Sự kết hợp màu sắc thích đáng, anh nhấn mạnh, có thể khơi gợi đầy đủ những biến thiên cảm xúc của con người: từ sự “thống khổ” của những tông màu pha cho đến sự “bình yên tuyệt đối” của những tông cân bằng; từ “đam mê” bằng màu đỏ và xanh lá tới “sự an ủi nhẹ nhàng” của màu tử đinh hương và vàng. Trong khi miêu tả về màu sắc của mình, […] Vincent đã tiếp thu vốn từ vựng của những người thuộc phái Biểu tượng (lặp đi lặp lại những viện dẫn về “sự vĩnh cửu”, “những điều huyền bí”, “vô tận”, và “những giấc mơ”, nhưng ngang ngược tuyên bố bản thân là một “sắc họa sư duy lý” […] về những phép tính toán phức tạp đã dẫn đường cho bảng màu của anh – những lời lẽ giống như Seurat đã bị ghét cay ghét đắng đối chọi với bản tuyên ngôn về tri giác của những người theo phái Biểu tượng. Và anh từ chối thẳng thừng sự loại bỏ màu sắc thành một yếu tố đơn thuần của thiết kế như cách của trường phái Viền ngăn – một sự khấu trừ mang tính trang trí – hơn là sự “biểu hiện mạnh mẽ” của “một khí chất mãnh liệt”.
Napoleon Đại Đế
Napoleon là một nhân vật đặc biệt vĩ đại và hấp dẫn trong lịch sử Pháp cũng như lịch sử thế giới. Cuộc đời, sự nghiệp, quan điểm, tài năng của ông đã là chủ đề của hàng nghìn cuốn sách trong suốt hai thế kỉ qua, và có lẽ sẽ còn được nghiên cứu tiếp trong nhiều thế kỉ sau nữa.
Thuở nhỏ, cậu bé ham mê đọc sách, nhưng trình độ học vấn không cao. Pháp văn của ông rất tệ, ông thường bị trêu chọc ở trường vì chất giọng khôi hài. Napoleon chỉ tìm thấy mình khi vào quân đội, sau khi tốt nghiệp Trường Quân sự ở Paris và tìm được vị trí sĩ quan pháo binh. Tới năm 1793 Napoleon đóng vai trò nổi bật trong cuộc đánh bật quân Anh khỏi cảng Toulon và chiếm được thành phố này cho các lực lượng cộng hòa, nhờ đó ông được thăng cấp tướng.
Khi cuộc cách mạng bao trùm nước Pháp, tài năng của Napoleon trên cương vị một người lính lên đến tột đỉnh. Ông từng gây tai tiếng khi dọn sạch các đường phố ở Paris bằng cách bắn đạn chùm vào quân nổi loạn. Ông đưa quân vào Italy và Ai Cập, nổi bật với một chuỗi những thành công ấn tượng cùng với uy danh về một thiên tài quân sự vô song. Ông trở thành người cai trị nước Pháp năm 1799. Năm 1804, ông tự phong mình làm Hoàng đế và vợ ông, Josephine, lên ngôi Hoàng hậu. Napoleon được tôn sùng khi mới vừa qua độ tuổi hai mươi.
Chân dung Napoleon được khắc họa ở đây là một con người dữ dội – không chỉ là một vị chỉ huy mạnh mẽ, tự tin tột bậc mà còn là một nhà thống trị, một tác giả và một người tình bận rộn đến mức đáng ngạc nhiên. “Đối với tôi, chỉ có duy nhất một yêu cầu, đó là thành công,” ông viết vào năm 1805. Nhưng để đạt được thành công trong lĩnh vực mà Napoleon chọn lựa – tái kiến thiết nước Pháp và chinh phạt thế giới – đòi hỏi những phẩm chất cá nhân mà không có người nào khác cùng độ tuổi với ông sở hữu. Ông không bao giờ dừng lại. Như Roberts cho biết, khi Napoleon di chuyển ở tốc độ cao nhất, người ta đã phải đổ nước vào bánh xe của ông để hạ nhiệt.
Đọc cuốn sách mới này là để hiểu tại sao vị tướng kiệt xuất đảo Corsica này lại có thể chiếm được lòng ngưỡng mộ của thế giới lâu đến vậy. Cuốn sách của Roberts có thể xem là bài bút luận xuất sắc về nghệ thuật quản lý nhà nước và là một sự chiêm nghiệm về chính bản thân lịch sử: một sự bảo vệ cho toàn bộ ý tưởng về “con người vĩ đại” trước cái mà trong phần kết luận Roberts gọi là “những phân tích mang tính quyết định luận về lịch sử”.
Einstein – Cuộc Đời Và Vũ Trụ
Cuốn sách khai thác và công bố những tư liệu mới nhất về Einstein, làm rõ những giai đoạn, sự kiện và vấn đề trong cuộc sống cá nhân của Einstein.
Cuốn sách cũng chỉ ra và làm rõ những chặng trên con đường khoa học của Einstein, cho thấy những suy tư và trăn trở của ông để đưa ra những lý thuyết vật lý làm thay đổi toàn bộ nền vật lý thế kỷ XX, cũng như cuộc tranh luận của ông với các nhà cơ học lượng tử.
Chúng ta thường ngưỡng mộ Einstein với vai trò là một nhà khoa học vĩ đại, nhưng hơn thế, ông còn là một người yêu chuộng tự do và hòa bình.
Các thế hệ sau này cần biết về quá trình ông đến với các ý tưởng và “làm sụp đổ tòa nhà vật lý cổ điển của Newton”, để từ đó, chúng ta không chỉ tưởng nhớ ông vì những gì ông đã nêu ra, không chỉ tưới cái cây mà ông đã trồng trong mảnh vườn “vũ trụ” hoang dã, mà chúng ta sẽ tìm được cái mới, tự trồng và chăm bón những cái cây của mình.
Fryderyk Chopin: Cuộc đời và thời đại
Cuốn sách là một cái nhìn sâu sắc về cuộc sống đầy kịch tính của nhà soạn nhạc; tập trung đặc biệt là thời thơ ấu và tuổi trẻ của Chopin ở Ba Lan, với những phát hiện học thuật mới nhất được đưa vào một cách phù hợp, cũng như cuộc sống lãng mạn của Chopin với George Sand, người mà ông đã sống cùng trong chín năm.
Fryderyk Chopin nổi tiếng toàn thế giới như một trong những người đi tiên phong của thời kỳ âm nhạc Lãng mạn “với chất thơ thiên tài đi cùng với kỹ thuật không một ai đương thời có thể sánh bằng” (Rosen).
Tác giả không chỉ tận dụng tốt, đầy khoa học về các tài liệu đã có, đặt ra các vấn đề vẫn chưa được đề cập đúng mức ở các cuốn sách trước đó về Chopin, mà còn nghiên cứu khối tài liệu đồ sộ từ các nguồn hết sức phong phú, suốt 10 năm, để xóa tan nhiều những huyền thoại, sai sự thật xoay quanh nhà soạn nhạc. Có thể nói rằng, đây là một sách cân bằng được giữa một cái đầu lạnh và một trái tim nóng dành cho nhà soạn nhạc vĩ đại người Ba Lan.
Do đó, với các độc giả thuộc giới chuyên môn hay các nghệ sĩ piano, cuốn sách này sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích.
Còn đối với những bạn đọc hay những người yêu âm nhạc bình thường, đây vẫn sẽ là một cuốn sách hấp dẫn, dễ đọc.
Tiểu sử Steve Jobs
Dựa trên 40 cuộc phỏng vấn với Steve Jobs trong 2 năm, cùng các cuộc phỏng vấn hơn 100 người thân, bạn bè, đồng nghiệp và đối thủ của ông, đây cũng là cuốn tiểu sử đầu tiên và duy nhất nhận được sự đồng ý của Steve Jobs.
Cuốn sách tiết lộ nhiều thông tin chưa từng được kể về Steve Jobs như tính cách cay nghiệt, kỳ dị, chuyện chiến đấu với bệnh ung thư, chuyện tình cảm và gia đình khá phức tạp… Trên hết, đó là quá trình ông gầy dựng là chèo lái Apple với những thành công và có cả sai lầm.
Sau khi đọc xong cuốn tiểu sử này, có thể bạn sẽ hâm mộ (hoặc đã luôn hâm mộ) Steve Jobs vì ông đã tạo ra những sản phẩm mà người người đều thèm muốn sở hữu. Nhưng bên cạnh đó, cuốn tiểu sử, cụ thể hơn và con người của Jobs cũng sẽ truyền thêm động lực để người trẻ suy nghĩ khác biệt, biến những cái hiện hữu thành những cái tốt hơn. Như câu nói nổi tiếng của ông: Stay hungry. Stay foolish. – Hãy luôn khao khát. Hãy cứ dại khờ.
Benjamin Franklin – Cuộc Đời Một Người Mỹ
Mặc dù Benjamin Frankin không phải là tổng thống của Mỹ, nhưng ông được coi là “công thần khai quốc” và được in hình lên đồng 100 đô la. Ông là một trong những người ký vào Tuyên Ngôn độc lập của nước Mỹ,
Trong hành trình kể về cuộc đời của Franklin, từ Boston đến Philadelphia đến London và Paris và rồi quay trở lại, Walter Isaacson ghi lại những cuộc phiêu lưu trong suốt cuộc đời dài tám mươi tư năm của ông.
Người đương thời gọi ông là “nhà khoa học điên”, Ông từng phát minh bếp lò và thiêu rụi một căn nhà 200 tuổi, ông từng thả diều vào những ngày bão để chứng minh sấm sét là điện. Nhưng bằng tất cả sự điên rồ đó, ông đã sáng chế nên cột thu lôi, thành công giảm tỉ lệ hỏa hoạn toàn quốc.
Rất nhiều người không tìm hiểu sâu sắc về con người Franklin, thì ông chỉ là một người kiểu cách, một nhà tư bản hám lợi, làm mọi thứ chỉ vì tiền. Nhưng chắc chắn họ đã sai lầm. Việc Franklin xin nghỉ hưu sớm, dành thời gian để đọc sách, khám phá, làm từ thiện, phát minh nhiều sản phẩm giúp cải thiện cuộc sống và công lao trong việc hình thành một quốc gia mới mà không ai có thể phủ nhận của ông, đã chứng minh điều ngược lại.
Benjamin nhất định đã sống một cuộc đời toàn tâm toàn ý, sống là chính mình, vì mọi người, ông sống vì dân tộc, ông sống một cách trọn vẹn,… Sau khi đọc xong cuốn sách này, bạn cũng sẽ nhận ra được điều đó: muốn sống một cuộc đời trọn vẹn, phải làm được nhiều điều có ý nghĩa.
Beethoven: Âm Nhạc Và Cuộc Đời
Cuốn sách “Beethoven – Âm nhạc & Cuộc đời” là một nỗ lực của tác giả nhằm khắc họa Beethoven với tư cách một con người và một nghệ sĩ, tập trung chủ yếu vào âm nhạc nhưng cũng chú trọng đến cuộc đời, sự nghiệp và hoàn cảnh của ông.
Ở mỗi phần, Lewis Lockwood không chỉ phân tích những tác phẩm mà còn thảo luận về các sự kiện chính trị xã hội đã ảnh hưởng đến Beethoven như thế nào. Đan xen trong đó có những chương tập trung mô tả từng giai đoạn trong cuộc đời nhạc sỹ (tuy vậy Lockwood ít chú trọng những vấn đề nằm ngoài hoạt động âm nhạc của Beethoven nên những đoạn này khá ngắn gọn), giới thiệu và phân tích cả sơ bộ lẫn chi tiết các tác phẩm của ông.
Với cuốn sách này, những người mến mộ Beethoven và những người nghiên cứu âm nhạc chuyên nghiệp đều sẽ có thêm một nguồn tư liệu tin cậy, đồ sộ và quý giá.
Còn đối với những độc giả thông thường, cuộc đời của Beethoven sẽ là minh chứng cho việc vượt qua những nghịch cảnh của bản thân, ông đã cống hiến trọn đời mình cho nền âm nhạc thế giới.
– Trạm Đọc tổng hợp –
