Hướng nghiệp cho nhóm Nghiên cứu và Xã hội – Lý thuyết mật mã Holland

Theo học thuyết đặc tính nghề và môi trường làm việc của John Holland, việc xác định bản thân thuộc nhóm đặc tính nghề nào sẽ giúp một người tìm ra ngành học hay nghề nghiệp có thể phù hợp với mình nhất. Tuy nhiên, phần lớn mỗi người sẽ có hơn một nhóm nổi trội. Trong trường hợp đặc biệt, có người có thể có hơn bốn nhóm nổi trội.

Hướng nghiệp cho các bạn trẻ là điều vô cùng quan trọng. Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu cặp mật mã Holland Nghiên cứu và Xã hội. Tôi hy vọng rằng những bài viết này phần nào giúp các em và cha mẹ hiểu thêm về sự trộn lẫn giữa hai nhóm đặc tính nghề theo lý thuyết của giáo sư John Holland, từ đó định hướng nghề nghiệp cho các em được tốt hơn.

Những bài viết này tôi viết dựa trên sách của chính tác giả học thuyết, giáo sư John Holland, Bản đồ thế giới nghề nghiệp và các nghiên cứu lâu năm của công ty ACT, là công ty chuyên làm trắc nghiệm ở Mỹ, và từ những quan sát của bản thân tôi trong hơn chín năm làm công tác giáo dục và tư vấn hướng nghiệp.

(Nếu bạn chưa biết Lý thuyết mật mã Holland và Bản đồ thế giới nghề nghiệp có thể đọc thêm tại đây: Lý thuyết mật mã Holland; Bản đồ thế giới nghề nghiệp)

Tôi mong các em và quý cha mẹ hãy xem đây là một trong những nguồn tài liệu tham khảo. Nếu phần nào không phù hợp với trường hợp của mình, các em và gia đình hãy nghe theo nhận định của bản thân vì những gì tôi chia sẻ chưa chắc đã đúng cho tất cả mọi người.

Nhóm Nghiên cứu và Xã hội – Kết hợp giữa trí óc và trái tim

Trong những bài viết trước, tôi có chia sẻ rằng đặc điểm của nhóm Xã hội là lòng yêu thích và khả năng làm việc với con người, thích soi sáng, giúp đỡ, truyền đạt thông tin, huấn luyện hoặc chữa trị cho người khác, và thường có khả năng về ngôn ngữ.

Trong khi đó đặc điểm của nhóm Nghiên cứu là lòng ham mê tìm hiểu và học hỏi sâu trong lĩnh vực mà họ quan tâm. Khi đã quyết tâm, họ học rất giỏi và hiểu cặn kẽ để tài họ chọn. Họ không thích bỏ thời gian ra tham gia các hoạt động xã giao, chia sẻ thông tin hay thuyết phục người khác theo ý mình.

Trong bài viết hôm nay, tôi sẽ viết về nhóm các bạn trẻ có đặc tính nghề của tổ hợp Nghiên cứu và Xã hội.  Tương tự như những bài viết về các cặp Holland trước đây, tôi có chia sẻ rằng khi hai nhóm đặc tính nghề gặp nhau, sự pha trộn giữa chúng tạo nên một tổ hợp khá độc đáo.

Hai người có cùng tổ hợp này chưa chắc đã hoàn toàn giống nhau vì sự khác biệt ở mức độ và đặc điểm bên trong mỗi nhóm sẽ tạo thành một tổ hợp hoàn toàn khác biệt ở mỗi người. Ví dụ, A và B cùng có đặc điểm của hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội, nhưng A thiên về Nghiên cứu hơn là Xã hội và ngược lại, B thiên về Xã hội hơn Nghiên cứu. Vì vậy A và B có những sở thích, kỹ năng, suy nghĩ, và chọn lựa ngành học cùng nghề nghiệp không hoàn toàn giống nhau.

Tôi mong rằng bài viết này sẽ giúp cho các bạn trẻ và cha mẹ nắm được thông tin căn bản của tổ hợp Nghiên cứu – Xã hội. Sau đó mỗi người sẽ thông qua những trải nghiệm cuộc sống và quá trình suy ngẫm để tăng sự hiểu biết về bản thân và nhờ đó ra quyết định nghề nghiệp phù hợp từng giai đoạn cuộc đời.

Những đặc điểm thường thấy ở những ai có cả hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội là:

• Lòng yêu thích tìm hiểu và kiến thức sâu sắc ở một trong những lĩnh vực sau: khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, hay giáo dục
• Năng lực học giỏi đều các môn cũng như nhân duyên rất tốt với bạn bè, thầy cô, và người lạ nhờ năng lực hiểu cảm xúc người khác và sự khéo léo trong ngôn ngữ
• Mục tiêu cuối cùng của nghề nghiệp họ chọn có chung đặc điểm là phải góp phần vào sự phát triển của con người, xã hội, động vật hay môi trường thiên nhiên. Nói ngắn gọn, dù làm gì đi nữa, họ phải thấy được kết quả của việc họ làm là giúp cho thế giới này trở nên một nơi tốt đẹp hơn

Đi kèm với những điểm son trên, một số điểm yếu mà các em thuộc hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội phải học cách đương đầu bao gồm:

• Vì có khả năng học giỏi đều các môn nên các bạn trẻ ở tổ hợp này và cha mẹ họ dễ gặp khó khăn khi phải chọn giữa ban khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội khi bước vào cấp III
• Vì thói quen tìm hiểu và đào sâu, nghiên cứu các hiện tượng họ quan tâm, các bạn ở tổ hợp này khó ra quyết định vì luôn cảm thấy mình chưa đủ thông tin để làm quyết định
• Là những người có mục tiêu sống khá lý tưởng, họ có thể bị thất vọng khi gặp phải những điều chưa đẹp xảy ra trong cuộc sống quanh họ – đặc biệt khi họ rời ghế nhà trường bước chân vào môi trường lao động

Nuôi dưỡng theo tự nhiên

Nhóm bạn trẻ có đặc điểm nghề của hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội, nếu được tạo điều kiện từ những ngày còn nhỏ, sẽ rất thành công trong lĩnh vực nghiên cứu và học tập. Với sự thông hiểu và nuôi dưỡng phù hợp, họ sẽ tập được cách ra quyết định hiệu quả, bằng lòng với sự ‘vừa đủ,’ sống tích cực trong hoàn cảnh còn ‘tiêu cực’ so với tiêu chuẩn họ đặt ra.

Khi còn nhỏ, họ cần cha mẹ và thầy cô:

• Mở lòng lắng nghe những câu hỏi ‘cắc cớ’ của họ và không cho rằng đó là dấu hiệu của sự láo xược hay kiêu ngạo
• Tạo điều kiện cho họ thảo luận những gì họ tiếp thu được qua sách vở, phim ảnh, v.v.; giúp họ lắng nghe bản thân rồi tự tìm ra câu trả lời hơn là cố gắng trả lời cho họ
• Dùng ngôn ngữ gắn bó và yêu thương trong đời sống hàng ngày (ví dụ, ba mẹ thương bé quá; con đang cảm thấy như thế nào?). Đồng thời, thử thách trí óc của bạn bằng những trò chơi gia đình đòi hỏi tư duy như trò chơi ghép hình 1000 mảnh, trò chơi đố chữ, trò chơi đố vui để học, v.v.
• Giúp họ hiểu và chấp nhận khi nào ‘đủ là đủ’ để ra quyết định khi cần thiết
• Khuyến khích và đồng hành với bé trong các hoạt động vận động cơ thể như chạy, chơi cầu lông, bơi lội, đá bóng, đá cầu, v.v. để giúp bé cân bằng

Ở tuổi dậy thì, những bạn có đặc điểm của hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội cần được hỗ trợ để:

• Hiểu được đặc điểm tự nhiên của mình và sống cùng những đặc điểm ấy thay vì dán nhãn hay lo lắng
• Hiểu được các điểm yếu do những đặc điểm tự nhiên mang lại và học cách bổ túc các điểm yếu ấy

Hướng nghiệp cho nhóm Nghiên cứu và Xã hội

Theo Bản đồ thế giới nghề nghiệp của ACT và mạng nghề nghiệp O*net của Mỹ, một số công việc phù hợp cho những người có hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội bao gồm:

• Công nghệ y học: Kỹ thuật viên dinh dưỡng, Dược sĩ, Kỹ thuật viên y tá phòng cấp cứu, Chuyên gia nhãn khoa, v.v.
• Chẩn đoán y khoa & Điều trị: Bác sĩ châm cứu, Y tá, Chuyên gia vật lý trị liệu, Bác sĩ gây mê, Bác sĩ tâm thần, Bác sĩ nội trú, Nha sĩ, v.v.
• Khoa học xã hội: Chuyên gia tâm lý, Nhân viên công tác xã hội, Nhà trị liệu hôn nhân và gia đình, Nhà trị liệu nghệ thuật, Nhà nghiên cứu các bệnh về ngôn ngữ, Nhà trị liệu sử dụng liệu pháp âm nhạc, v.v.
• Giáo dục: Giáo viên giáo dục đặc biệt, Giáo viên trung học, Nhân viên y tế cộng đồng, Giáo viên hướng nghiệp, Tư vấn viên vấn đề di truyền, Tư vấn viên sức khoẻ tâm thần, Tư vấn viên phục hồi chức năng, v.v.

Trên đây chỉ là một số ít ví dụ nghề nghiệp mà những ai thuộc hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội cảm thấy phù hợp với họ. Các bạn trẻ hãy lưu ý rằng còn rất nhiều ngành nghề khác phù hợp không kém. Do đó, khi trải nghiệm, thay vì để ý tên ngành nghề, bạn hãy để ý các đặc tính của ngành nghề ấy sao cho chúng phù hợp với cả hai nhóm Nghiên cứu và Xã hội là được.

Tôi hy vọng bài viết này gửi đến các em và quý cha mẹ một góc nhìn về sự kết hợp của hai nhóm đặc điểm Nghiên cứu và Xã hội. Xin lưu ý khi viết tôi đã cố gắng đưa những thông tin căn bản từ các nguồn đã được  nghiên cứu chứng thực. Tuy nhiên, sự trải nghiệm cá nhân của mỗi người rất quan trọng.

Mong các em và gia đình sử dụng bài viết này như một nguồn tham khảo và tự tìm hiểu thêm trước khi ra được quyết định nghề nghiệp phù hợp nhất cho bản thân và gia đình. Tôi chúc các em và quý cha mẹ bình an và tìm được nhiều niềm vui trong hành trình hướng nghiệp sắp tới.